Blok 6 - Databases / PDO


Database 1

1 Wat is een database?

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

In het dagelijks leven slaan organisaties gegevens op: over klanten, producten, studenten, boeken, etc. Een database is een digitale plek waar zulke gegevens netjes georganiseerd worden bewaard. Je verdeelt de informatie over verschillende tabellen, waarbij elke tabel over één onderwerp gaat, zoals:

Een database lijkt een beetje op een Excel-bestand, maar is veel krachtiger en beter gestructureerd. Je wilt geen dubbele gegevens en alles moet logisch met elkaar verbonden zijn.

Voorbeeld: Dit is géén goede database:

Naam         | Klas         | Opleiding
------------ | ------------ | -----------------
Fatima       | SD1A         | Software Developer
Ali          | SD1A         | Software Developer
Robin        | SD2B         | Software Developer
Jente        | SD1A         | Software Developer
Steven       | SD1A         | Recht & HR

→ Hier zie je dat de opleiding meerdere keren herhaald wordt. Dat is zonde en foutgevoelig.

🔧 Wat zou beter zijn?

Je zou in plaats daarvan een aparte tabel 'Studenten' maken en een aparte tabel 'Opleidingen'. Studenten krijgen dan een verwijzing naar hun opleiding (dat komt in de volgende lessen aan bod).

🛠️ Opdracht 1 – Gegevens analyseren

  1. Bekijk onderstaande lijst met gegevens:
Naam: Esra  
Klas: SD1A  
Opleiding: Software Developer  
Docent: De Jong  
Vak: Webontwikkeling  
Lesdag: Woensdag
  1. Welke verschillende onderwerpen zie je hierin? Probeer per onderwerp de eigenschappen op te schrijven.
    • Student: naam, klas
    • ... (jij vult aan)
  2. Zet je antwoorden in een tabelvorm: welke tabellen zou je nodig hebben? Welke kolommen zouden erin staan?

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

2 Entiteiten en Attributen

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

📦 Entiteit

In de vorige opdracht heb je 'onderwerpen' en 'eigenschappen' bepaald, weet je het nog? Een onderwerp was 'student' en een eigenschap was 'naam' en 'klas'.

Bij het ontwerpen van een database heet een onderwerp een 'entiteit', en een eigenschap is een 'attribuut'

Een entiteit is een "ding", "persoon" of "gebeurtenis" in de echte wereld waarover je gegevens wilt opslaan.

Bijvoorbeeld:

🔖 Attribuut

Een attribuut is een eigenschap van een entiteit. Bijvoorbeeld:

🧩 ERD

Een entiteit met de attributen zet je in een bepaald formaat in een database ontwerp. Dat heet een ERD.

Op de eerste regel staat de naam van de entiteit en in de middelste kolom zet je alle attributen.

Voorbeeld:

image.png

👉 In een ERD (Entity Relationship Diagram) teken je entiteiten als rechthoeken en attributen als ovale of gelabelde velden ernaast.

In een ERD heb je drie kolommen
de eerste voor de keys, de tweede voor de attribuutnamen en de derde voor de datatypes. 

🛠️ Opdracht 1 – Entiteiten en attributen

  1. Je werkt voor een evenementenbureau. Zij willen bijhouden:
    • Welke klanten boekingen doen
    • Welke evenementen er zijn
    • Welke locaties beschikbaar zijn
  2. Maak een lijstje van minstens 3 entiteiten uit deze situatie. Bijvoorbeeld:
    • Klant
    • ...
    • ...
  3. Geef per entiteit minstens 3 bijpassende attributen. Bijv.:
    • Klant → voornaam, e-mailadres, ...
    • Locatie → naam, .....
  4. Teken jouw eerste ERD in Lucidchart.

Lucichart

Registreer je voor Lucichart en maak een gratis account.

Kies toevoegen library

image.png

Zoek naar ERD en selecteer "Entity Relationship"

image.png

Gebruik vervolgens dit figuur om een entiteit te maken.

image.png

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

3 Primary Keys

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🔑 Wat is een Primary Key (PK)?

Een primary key is een uniek gegeven waarmee je één rij uit een tabel kunt identificeren. Elke tabel in een database moet een primary key hebben.

Regel: Elke entiteit heeft precies één PK. Heb je meerdere opties? Kies er één. Heb je geen goede kandidaat? Gebruik dan een kunstmatige sleutel, zoals een id.

Voorbeelden:

Een primary key moet:

Als je later tabellen met elkaar verbindt, gebruik je de PK om een verbinding te maken van de ene entiteit naar de andere entiteit.

🧩 Voorbeeld van een ERD met PK

image.png

🛠️ Opdracht 1 – Kies je primary keys

  1. Gebruik het ERD van de vorige opdracht met de entiteiten: evenement, klant en locatie.
  2. Voeg aan elke entiteit een geschikte primary key toe. Kies daarbij een bestaand aatribuut of voeg zelf een sleutel toe.
  3. Zet in de eerste kolom van je ERD de letters PK om aan te geven dat deze regel de PK bevat.
  4. Controleer: is jouw PK echt uniek en onveranderlijk?

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

4 1:N-relaties en Foreign Keys

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🔗 Wat is een 1:N-relatie?

Bij een één-op-veel-relatie (1:N) hoort bij één rij in de ene tabel, meerdere rijen in de andere tabel.

Bijvoorbeeld:

De “meer”-kant krijgt de foreign key (FK). De FK is een kopie van de primary key (PK) van de andere tabel.

📏 De regel: Meer = harkje = FK

🧩 Voorbeeld

Een klant kan veel boekingen hebben (andersom kan niet!). Dus het harkje komt aan de kant van de boeking.

Bij elk harkje hoort een FK die verwijst naar de PK van de entiteit waarmee die is gekoppeld. In dit geval dus klantnummer.

image.png

👉 Het klantnummer in boeking is een foreign key die verwijst naar klant.

🛠️ Opdracht 1 – Relaties en foreign keys

  1. Gebruik het ERD van de vorige opdracht met de entiteiten: evenement, klant en locatie.
  2. Bepaal de veel kant van klant en evenement (evenement zou een concert kunnen zijn).
  3. Bepaal de veel kant van evenement en locatie
  4. Teken de entiteiten en de relaties. Zet de harkjes aan de juiste kant.
  5. Voeg foreign keys toe (FK's) en plaats in de eerste kolom een FK bij elke Foreign key.

📤 Inleveren

5 Datatypes en Validatie

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

📦 Wat is een datatype?

Een datatype bepaalt welk soort informatie je in een kolom/tabel opslaat. Het zorgt ervoor dat je database weet hoe de data eruitziet en wat ermee mag gebeuren.

Niet alle data-typen zijn even snel als je ze in een database gebruikt. Als je één van de volgende veelgebruikte datatypes gebruikt dan zit je meestal goed. Wil je andere gebruiken zoek dan goed uit wat de nadelen zijn.

📚 Veelgebruikte datatypes:

Datatype Gebruik Voorbeeld
INT Voor hele getallen (bijv. ID’s, aantallen) 5, 142
VARCHAR(50) Voor tekst tot X karakters 'Jan', 'email@example.com'
DATE Voor datums zonder tijd '2025-06-06'
DATETIME Voor datum én tijd '2025-06-06 14:30:00'
DECIMAL(6,2) Voor getallen met komma (bijv. prijs) 12.99, 9999.00

🧩 Voorbeeld

image.png

🎯 Tips voor goede keuzes:

🛠️ Opdracht 1 – Pas je datatypes aan

  1. Gebruik het ERD van de vorige opdracht met de entiteiten: evenement, klant en locatie.
  2. Voeg de volgende attributen toe:
    • evenement -> toegangsprijs, aanvangt datum en tijd
  3. Kies voor elk attribuut een passend datatype uit de tabel hierboven.
  4. Schrijf de datatypes in de derde kolom van de ERD's..
  5. Gebruik minimaal 3 verschillende soorten datatypes; je mag er zelf attributen bij bedenken.

📤 Inleveren

6 Case – Modelleer een realistisch scenario

🎯 Leerdoelen

Herhaling, de 5 basisregels

  1. Een entiteit is een persoon, ding of gebeurtenis. Een getal of bedrag (bijvoorbeeld gewicht) is nooit een entiteit, maar altijd een attribuut (=eigenschap) van een entiteit.
  2. Elke entiteit heeft precies één PK (primary key). De primary key maakt de entiteit uniek (bijvoorbeeld kenteken van een auto).
  3. Entiteiten hebben de volgende relaties 1:1, 1:N, N:1 of N:M.
    • 1:1 relaties bestaan bijna niet, als ze voorkomen dan kun je de relaties samenvoegen.
    • 1:N en N:1 is eigenlijk hetzelfde en komen het meest voor.
  4. Een 1:N relatie verbind je met een lijntje met een 'harkje'. Het lijntje staat aan de 1-kant en het 'harkje' staat aan de meer-kant.
  5. Bij elk 'harkje' hoort precies één FK. De FK verwijst naar de PK van de table waarmee deze is verbonden.

💡 Uitleg

Tot nu toe heb je geleerd wat entiteiten, attributen, PK’s, FK’s, datatypes en 1:N-relaties zijn. Nu pas je alles toe op een echte situatie.

📘 Scenario: Fietsenmaker Snelle Jelle

Fietsenmaker Snelle Jelle wil na een reparatiebeurt zijn klanten per SMS of Whatspapp op de hoogte stellen dat de reparatie klaar is. In dit bericht wil hij ook vertellen hoe hoog de reparatiekosten zijn.

Omdat de veel klanten meer dan één fiets hebben, wil hij van de fietsen ook wat kenmerken vastleggen. Hij wil het merk, model, type en kleur kunnen vastleggen. 

Van elke reparatiebeurt wil hij verder vastleggen wanneer het onderhoud plaatsvond, hoe lang de reparatie duurde, wat er is uitgevoerd en de prijs.

📋 Je hebt de volgende entiteiten

🛠️ Opdracht – Maak het ERD

  1. Bepaal per entiteit eerst alle attributen, lees daarvoor goed het scenario door!
  2. Teken de drie entiteiten in Lucichart
  3. Zet alle attributen in de entiteiten
  4. Bepaal de Primary Key (PK).
  5. Bepaal de data-types.
  6. Bedenk wat de relaties zijn en teken die met het hartje aan de goede kant.
  7. Bepaal de Foreign Key (FK)

📤 Inleveren

7 Meerdere relaties en N:N

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🔁 Wat is een N:N-relatie?

Een veel-op-veel (N:N) relatie komt voor wanneer meerdere records uit entiteit A gekoppeld kunnen zijn aan meerdere records uit entiteit B.

Voorbeeld: Studenten kunnen zich inschrijven voor meerdere vakken. Elk vak kan meerdere studenten hebben.

📐 Hoe modelleer je dit?

Je maakt een extra tabel tussen de twee entiteiten. Deze bevat alleen de foreign keys van beide kanten.

image.png

De tussentabel (ook koppeltabel genoemd) bevat meestal ook extra informatie, zoals de inschrijfdatum of het cijfer. Deze extra informatie gaat over de combinatie student-vak. Een student heeft geen cijfer, een vak heeft geen cijfer, maar de combinatie student-vak heeft wel een cijfer.

📌 Meerdere relaties op één entiteit?

Soms is een entiteit aan meerdere andere entiteiten verbonden.

Voorbeeld: Een medewerker werkt in een afdeling, maar ook aan meerdere projecten.

Gebruik verschillende relaties als het logisch is dat een entiteit meerdere rollen vervult.

🛠️ Opdracht – N:N-model

  1. Maak een ERD voor dit scenario:
    Een muziekschool organiseert lessen. Leerlingen kunnen zich inschrijven op meerdere lessen. Elke les wordt gevolgd door meerdere leerlingen.
  2. Bedenk zelf voor elke entiteit minimaal 4 attributen.
  3. Modelleer de juiste entiteiten, attributen, PK’s, FK’s en datatypes.
  4. Voeg een tussentabel toe om de N:N-relatie correct te verwerken.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

8 Bibliotheek

📘 Scenario: Bibliotheek

In een bibliotheek wil men bijhouden welke klanten welk boek van welke periode tot periode hebben geleend.

Elke klant kan meerdere boeken gelijktijdig lenen. Verder wil men de klant een whatsapp kunnen sturen twee dagen voor het verstrijken van de inleverdatum.

📤 Inleveren

--

SQL

1 Introductie phpMyAdmin en SELECT

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

In deze eerste opdracht werk je met een database met informatie over films. Je gebruikt de SELECT-instructie om gegevens op te halen uit de tabel movies.

Je voert verschillende queries uit om de inhoud van de tabel te verkennen.

Wat is SQL precies?

SQL staat voor Structured Query Language. Het is een programmeertaal die speciaal is ontworpen om te "praten" met databases. Een database is eigenlijk gewoon een heel goed georganiseerde verzameling van gegevens. Denk bijvoorbeeld aan de databases van:

Met SQL kun je deze databases vragen stellen (queries) of opdrachten geven.

Wat heb je nodig?

XAMPP en phpMyAdmin

We gaan gebruik maken van phpMyAdmin.

phpMyAdmin is eenonderdeel van XAMPP en wordt veel gebruikt om met datbases te werken. Je kan databases aanmaken, verwijderen, aanpassen en inzien.

Je kunt phpMyAdmin pas opstarten als je XAMPP goed draait; Apache en mySQL staan aan.

image.png

Start localhost/phpmyadmin

phpmyadmin-ui-1-1.jpg

Stappen om de database te importeren:

  1. Start Apache en MySQL via het XAMPP Control Panel.
  2. Ga naar http://localhost/phpmyadmin in je browser.
  3. Maak een nieuwe database aan met de naam imdb_movies.
  4. Selecteer de database en gebruik het tabblad Import om het bestand imdb_movies.sql te importeren.

Kom je er niet uit: hier staat met plaatjes uitgelegd hoe je een database importeert.

🛠️ Opdracht

  1. Je hebt de database imdb_movies.sql geimporteerd
  2. Voer de volgende drie SQL-query’s uit op de tabel movies:
    • SELECT * FROM movies;
    • SELECT title FROM movies;
    • SELECT title, rating FROM movies;

      Heb je meer uitleg nodig over hoe je query maakt, hier staat een voorbeeld met plaatjes)
  3. Bekijk het resultaat van elke query. Wat valt je op?

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

  1. Maak een screenshot waarbij je laat zien dat je een query hebt uitgevoerd op de database imdb_movies.
  2. Beantwoord de refelctievragen en lever die in (txt of pdf).

2 WHERE en logica

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Met SELECT haal je gegevens op. Met WHERE kun je die gegevens filteren. Bijvoorbeeld: alleen landen met een hoge geluksindex, of alleen landen uit Europa.

We gebruiken de database mod-mysql-basic-worldhappiness.sql. Deze bevat o.a. tabellen jaar2015 en jaar2016 met kolommen als country, region, rank en score.

Voorbeelden:

SELECT * FROM jaar2016 WHERE score > 7000;
SELECT country, region FROM jaar2015 WHERE region = "Western Europe";
SELECT country, score FROM jaar2016 WHERE region = "Western Europe" AND score > 7300;

🛠️ Opdracht

  1. Importeer de database mod-mysql-basic-worldhappiness.sql in phpMyAdmin en selecteer de database worldhappiness.
  2. Voer de volgende query's uit en controleer het resultaat:
    • Selecteer alle landen uit de tabel jaar2015.
    • Selecteer alleen country en score uit jaar2016.
    • Selecteer alle regio's uit 2015.
    • Selecteer alle scores hoger dan 7200 in 2016.
    • Selecteer landen uit de regio "Western Europe" in 2015.
  3. Gebruik ChatGPT om een extra query te genereren waarbij je gebruik maakt van OR.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

3 Aggregatiefuncties

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Aggregatiefuncties worden gebruikt om samenvattingen te maken van gegevens in een kolom. Ze voeren een berekening uit op meerdere rijen tegelijk in plaats van één rij.

Belangrijkste functies:

Functie Doel Voorbeeld
COUNT() Telt hoeveel rijen er zijn SELECT COUNT(*) FROM players;
AVG() Geeft het gemiddelde van een kolom met getallen SELECT AVG(wage) FROM players;
SUM() Telt alle waarden in een kolom bij elkaar op SELECT SUM(value) FROM players;
MIN() Laat de kleinste waarde zien SELECT MIN(age) FROM players;
MAX() Laat de grootste waarde zien SELECT MAX(value) FROM players;

Alias gebruiken met AS

Je kunt je resultaatkolom een duidelijke naam geven met het sleutelwoord AS.

SELECT AVG(wage) AS gemiddeld_loon FROM players;

Bonus: afronden met ROUND()

SELECT ROUND(AVG(wage)) AS gemiddeld_loon_afgerond FROM players;

🛠️ Opdracht

Gebruik de database mod-mysql-basic-fifa2018.sql

  1. Voer de volgende queries uit in phpMyAdmin:
    • Toon het gemiddelde loon van alle spelers bij Ajax.
    • Toon de totale waarde van spelers onder de 20 jaar.
    • Toon het hoogste loon van een speler bij FC Utrecht.
    • Toon het aantal spelers uit Nederland.
    • Toon het gemiddelde loon van alle Braziliaanse spelers, afgerond op hele euro's.
  2. Gebruik bij elke query een duidelijke alias via AS.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

Vergeer de aliasen niet!

4 DELETE en veiligheid

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Met SQL kun je niet alleen gegevens opvragen, maar ook verwijderen. Dat doe je met het DELETE-statement. Hierbij is het essentieel dat je altijd een WHERE-clausule gebruikt. Als je dat niet doet, verwijder je álle rijen in de tabel!

Voorbeeld:

DELETE FROM players WHERE name = "K. Huntelaar";

Deze query verwijdert alleen de speler met die naam.

Fout voorbeeld (NIET DOEN!):

DELETE FROM players;

Deze query verwijdert alle spelers uit de tabel. Dit is onherstelbaar.

🛠️ Opdracht

Gebruik de database mod-mysql-basic-fifa2018.sql (zoals in de vorige opdracht).

  1. Voer de volgende opdrachten uit met een DELETE-statement:
    • Verwijder de speler "David Silva".
    • Verwijder alle spelers van de club "Willem II".
    • Verwijder alle Braziliaanse spelers die ouder zijn dan 34.
    • Verwijder alle spelers waarvan het loon (=wage) hoger is dan 200000.
  2. Gebruik daarna de volgende query om te controleren hoeveel spelers er nog zijn:

    SELECT COUNT(*) FROM players;

    Het antwoord dat hier uit moet komen als je alles goed hebt gedaan is 533

    image.png

TIP: maak eerst een select en als je de juiste resultaten terug krijgt vervang dan de select * in delete

Mocht het niet goed gaan dan kun je de database altijd opnieuw importeren en opnieuw beginnen.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

5 Introductie tot JOINs

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

In een echte database worden gegevens vaak verdeeld over meerdere tabellen. Je gebruikt een JOIN om die tabellen aan elkaar te koppelen. Zo kun je bijvoorbeeld zien in welke klas een student zit en wie zijn studieloopbaanbegeleider is.

Wat is een JOIN?

Een JOIN combineert rijen uit twee tabellen op basis van een kolom die ze gemeenschappelijk hebben. Dit is vaak een id-veld zoals klas_id.

Voorbeeld:

Stel: we hebben twee tabellen:

studenten
+----+----------+-----------+----------+
| id | voornaam | achternaam| klas_id  |
+----+----------+-----------+----------+
| 1  | Fatima   | Bakker    | 101      |
| 2  | Noah     | de Vries  | 101      |
| 3  | Aziz     | Bouali    | 102      |


klassen
+------+----------+------------------+
| id   | klas_naam| studie_coach     |
+------+----------+------------------+
| 101  | SD1A     | meneer Willems   |
| 102  | SD1B     | mevrouw Jansen   |

Vraag: "wie is de studiecoach van Fatima?"

Antwoord: "Meneer Willems".

Klopt dat?

Met een JOIN kun je voor elke student zien in welke klas hij/zij zit én wie zijn of haar studiecoach is:

SELECT studenten.voornaam, studenten.achternaam, klassen.klas_naam, klassen.studie_coach
FROM studenten
INNER JOIN klassen ON studenten.klas_id = klassen.id;

De tabel studenten wordt verbonden met klassen waarbij de primary key (id) van klassen wordt verbonden met de foreign key (klas_id) van studenten

🛠️ Opdracht

Maak een nieuwe database aan

Maak deze twee tabellen aan

Maak een database en voer importeer deze database

CREATE TABLE studenten (
  id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
  voornaam VARCHAR(50),
  achternaam VARCHAR(50),
  klas_id INT
);

CREATE TABLE klassen (
  id INT AUTO_INCREMENT PRIMARY KEY,
  klas_naam VARCHAR(50),
  aantal_leerlingen INT,
  studie_coach VARCHAR(100)
);
INSERT INTO klassen (klas_naam, aantal_leerlingen, studie_coach) VALUES
('SD1A', 24, 'meneer Willems'),
('SD1B', 22, 'mevrouw Jansen'),
('SD1C', 25, 'meneer El Idrissi');

INSERT INTO studenten (voornaam, achternaam, klas_id) VALUES
('Fatima', 'Bakker', 1),
('Noah', 'de Vries', 1),
('Aziz', 'Bouali', 2),
('Eva', 'Peeters', 2),
('Liam', 'Meijer', 1),
('Sophie', 'van der Laan', 2),
('Daan', 'Mulder', 3),
('Aisha', 'Khan', 3),
('Javi','Alvarez',4);
Schrijf een JOIN-query
  1. Voer deze query uit: 
    SELECT studenten.voornaam, studenten.achternaam, klassen.klas_naam, klassen.studie_coach
FROM studenten
INNER JOIN klassen ON studenten.klas_id = klassen.id;
  2. Pas de query aan zodat je alleen studenten uit klas SD1A toont.

AI - ChatGPT

Als we alle studenten laten zien, dan zien we 8 studenten. In de database staan 9 studenten en als we goed kijken dan wordt (de laatste) student "Javi Alvarez" niet getoond. Hoe komt dat?

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

6 AI en eigen query’s

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

De database die we in deze opdracht gaat gebruiken heeft twee tabellen:

Verzin zelf een logische naam voro deze database en maak een lege database aan.
Importeer daarna de data met dit bestand: student-progress.sql

De tabellen zijn gekoppeld via student_id. Je kunt ze combineren met een JOIN.

Voorbeeld JOIN:

SELECT student.first_name, student.last_name, progress.subject_name, progress.grade_percentage
FROM student
JOIN progress ON student.student_id = progress.student_id;

🛠️ Opdracht A

Gebruik AI / ChatGPT

  1. Toon alle studenten met hun volledige naam en inschrijfdatum.
  2.  Toon alle vakken (subject_name) en behaalde percentages (grade_percentage) van student met voornaam "Fatima".
  3. Toon per van start_jaar 2024 het hoogste cijfer dat is behaald voor C++. Gebruik MAX()
  4. Toon alle studenten die in blok "276c8c" zitten én een cijfer boven de 90% hebben behaald.
    (er zouden 7 studenten moeten worden getoond)

🤖 AI-opdracht B

Laat ChatGPT een query voor je schrijven die de volgende vraag beantwoordt (of verzin zelf een goede vraag):

Test de gegenereerde query in phpMyAdmin. Als de query niet werkt, probeer dan samen met ChatGPT te achterhalen wat er fout gaat. Corrigeer en leg uit wat je hebt aangepast.

🤖 AI-opdracht C

Kan je samen met AI de volgende output maken. In deze tabel staan per jaar de gemiddelden per vak en in de laatste kolom staat het gemiddelde over alle jaren.

image.png

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

🔁 SQL Terugblik en Samenvatting

🎯 Leerdoelen

🛠️ Opdracht

Maak een overzicht waarin je de belangrijkste SQL-onderdelen samenvat die je dit blok hebt geleerd.

  1. Voor elk SQL-onderdeel of keyword geef je:
    • De naam (bijv. SELECT)
    • Een korte beschrijving in je eigen woorden
    • Een kort voorbeeld (één regel SQL is genoeg)
  2. Werk dit netjes uit in een tabel of lijst. Gebruik minstens 10 begrippen, zoals:
    • SELECT, FROM, WHERE, JOIN, AVG(), GROUP BY, ORDER BY, DELETE, AS, COUNT()
  3. Gebruik de termen table, row en column (table, rij en colum).
  4. Je mag AI gebruiken om voorbeelden te controleren, maar de uitleg moet in jouw eigen woorden zijn.

📋 Voorbeeld (fragment)

SQL-onderdeel Omschrijving (in eigen woorden) Voorbeeldquery
SELECT Gebruik je om aan te geven welke kolommen je wilt zien. SELECT naam FROM studenten;
WHERE Gebruik je om rijen te filteren op een voorwaarde. SELECT * FROM progress WHERE grade_percentage > 80;

📤 Inleveren

Extra uitleg SQL

Database maken

Start MariaDB (MySQL) in XAMPP en ga naar http://localhost/phpmyadmin

Je kunt ook op de admin in XAMPP drukken:

image-1676379334123.png

In phpmyadmin, maak je een nieuwe database en noem die student.

image-1676378685637.png

Download een importbestand (in dit voorbeeld student.sql) en importeer deze.

image-1676378813133.png

Select

Om gegevens uit de database te halen is een aparte taal bedacht. Dit heet SQL. Een SQL-programmaatje wordt een query genoemd en telt meestal maar een paar regel.

De meeste query's halen gegeven uit de database en de meest eenvoudige query haalt alle gegevens uit één entiteit. Stel, je wilt alle informatie van alle studenten zien, dan is dit de query:

SELECT * FROM student

SELECT betekent; haal de gegevens op.

* betekent alle kolommen

FROM betekent dat er een tabelnaam (entiteitsnaam) volgt en student is dan de naam van de tabel.

Voer de query uit in phpmyadmin onder het tabje SQL.

image-1676379711258.png

Zorg er voor dat je de juiste database hebt geselecteerd (hebt aangeklikt).

Je hebt nu een * in de query gebruikt. Dat betekent dat je alle velden laat zien. Stel dat je alleen de voornaam en het email adres wilt afdrukken dan kan je dat als volgt.

SELECT voornaam, email FROM student

Aliasen (AS)

Stel dat je nu de kolomnamen wilt veranderen dan kan je aliassen gebruiken. Stel de kolomnaam voornaam veranderen in Naam, en email in eMail dan kan dat als volgt.

SELECT voornaam as 'Naam', email as 'eMail' FROM student

WHERE

Stel je wilt alle gegevens van de student met de voornaam Grazia zien. Dat doe je door een WHERE te gebruiken.

De standaard query wordt als volgt opgebouwd

SELECT kolomnaam1, kolomnaam2, .... of * voor alles
FROM tabelnaam
WHERE de conditie

De query die alle gegeven van de student Grazia opzoekt wordt dan

SELECT * FROM `student`
WHERE voornaam='Grazia'

Let op dat Grazia een string is en daarom tussen '(singel quotes) moet worden gezet.

Wildcards (LIKE)

Een conditie kan ook een zogenaamde wildcard bevatten. Een wildcard is bijvoorbeeld alle namen die met een a beginnen. Daarvoor gebruik je in plaats van de = een like en je gebruikt bijvoorbeeld 'a%' om aan te geven dat de naam met een a moet beginnen. Of bijvoorbeeld '%t' om aan te geven dat de naam met een t moet eindigen.

OK, stel willen alle gegevens van alles studenten zien van wie de voornaam met een a begint.

SELECT * FROM student
WHERE voornaam LIKE 'a%'

Hoeveel studenten hebben een voornaam die met een a begint?

Nog een voorbeeld, stel willen alle gegevens van alles studenten met een email adres dat met .com eindigt. Hoe doe je dat?

SELECT * FROM student
WHERE email  like '%.com'

AND en OR

Stel we willen alle gegevens van alle studenten waarvan de voornaam met een a of een b of een c begint. Dan kunnen we met OR (net als in PHP) deze condities combineren.

SELECT * FROM student
where voornaam like 'a%' OR voornaam like 'b%' OR voornaam like 'c%'

Stel dat je in deze bovenstaande query per ongeluk een AND had gebruikt, wat zou er dan gebeuren? Als je wilt kan je het uitproberen!

Stel we willen alle gegevens van alles studenten van wie de voornaam met een a begint én van wie het e-mailadres op .com eindigt.

Daarvoor hebben we een AND nodig om de twee condities te combineren.

SELECT * FROM student
where voornaam like 'a%' AND email like '%.com'

Nu een lastige. Stel we willen de studenten van wie de voornaam met een a, b of c begint en van wie het e-mailadres op .com eindigt. We moeten nu de AND en OR gaan combineren.

Als je dat doet dan is er een regel en dat is dat je de OR tussen haakjes moet zetten omdat die bij elkaar hoort.

Dus de gecombineerde query wordt dan;

SELECT * FROM student
where ( voornaam like 'a%' OR voornaam like 'b%' OR voornaam like 'c%' )
       AND email like '%.com'

PDO

1 Verbinden met een database

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

PDO (PHP Data Objects) is een moderne manier om met databases te werken in PHP. Het ondersteunt meerdere soorten databases zoals MySQL, SQLite en PostgreSQL, maar in deze lessen gebruiken we alleen MySQL.

image.png

Je maakt verbinding met een database via een zogeheten DSN (Data Source Name) en slaat de connectie op in een variabele. Om herhaling te voorkomen, zet je dit in een apart bestand zoals connection.php. Dit maakt het ook makkelijk om de instellingen aan te passen wanneer je de website van je localhost naar een liveserver verplaatst.

connection.php 

Het bestand connection.php bevat de code om verbinding te maken met de database. In plaats van in elk PHP-bestand opnieuw een connectie te moeten schrijven, zet je die één keer netjes in dit aparte bestand. Zo houd je je code overzichtelijk en voorkom je fouten.

Door connection.php te gebruiken, hoef je later bij het online zetten van je site alleen in dat ene bestand de instellingen aan te passen (zoals wachtwoord of host), in plaats van in alle bestanden waar je met de database werkt.

<?php
$dsn = 'mysql:host=localhost;dbname=database_name;charset=utf8mb4';
$user = 'root';
$pass = '';

try {
  $pdo = new PDO($dsn, $user, $pass);
} catch (PDOException $e) {
  echo "Verbinding mislukt: " . $e->getMessage();
}

In het connection.php bestand wordt de database naam, en het user id en password ingesteld. Op een XAMPP ontwikkel server is standaard de user root en heeft geen password. Op een productieserver is dat natuurlijk ander!

🚰 Opdracht

  1. Maak een database voorbeeld aan met één tabel dieren met de kolommen id (INT, AUTO_INCREMENT, PRIMARY KEY), naam (VARCHAR), en soort (VARCHAR).
  2. Maak een bestand connection.php dat de connectie maakt zoals hierboven.
  3. Maak een tweede bestand testverbinding.php waarin je require 'connection.php'; gebruikt om verbinding te maken.
  4. Laat met echo zien of de verbinding is gelukt (bijv. "Verbinding gelukt!").

🧠 Reflectie

📄 Inleveren

2 Gegevens uitlezen met - SELECT

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

In deze opdracht gebruik je een bestaande database met studentgegevens. Je voert met behulp van PDO een SELECT-query uit en toont de resultaten in een HTML-tabel.

Database

Je gebruikt een SQL-bestand student.sql om snel een database en tabel aan te maken met voorbeeldgegevens:

  1. Open phpMyAdmin (via XAMPP of MAMP).
  2. Klik op "Importeren".
  3. Selecteer het bestand student.sql dat je van je docent krijgt of downloadt.
  4. Klik op "Start" om het script uit te voeren. Je krijgt nu een database met de tabel studenten.

read.php

Maak read.php en zet daar deze code in:

<?php
require 'connection.php';

$sql = "SELECT id, voornaam, achternaam, woonplaats FROM studenten";
$stmt = $pdo->query($sql);
$studenten = $stmt->fetchAll();
?>
<table border="1">
  <tr>
    <th>ID</th>
    <th>Naam</th>
    <th>Woonplaats</th>
  </tr>
  <?php foreach ($studenten as $student): ?>
  <tr>
    <td><?= $student['id'] ?></td>
    <td><?= $student['voornaam'] . ' ' . $student['achternaam'] ?></td>
    <td><?= $student['woonplaats'] ?></td>
  </tr>
  <?php endforeach; ?>
</table>

🛠️ Opdracht – studentenlijst weergeven

  1. Importeer student.sql in phpMyAdmin om de database en tabel aan te maken.
  2. Maak een bestand read.php.
  3. Maak een connection.php bestand zoals dat in de vorige les is uitgelegd.
  4. Gebruik de gegeven code en test of de lijst met studenten goed wordt weergegeven.
  5. Extra (otionele) opdracht: Voeg de kolom email toe aan je SELECT-query en aan de HTML-tabel. Zorg ervoor dat het e-mailadres klikbaar is via een mailto: link.

🧠 Reflectie

(zoals altijd: leg uit in eigen woorden!)

📤 Inleveren

3 Studentgegevens toevoegen - INSERT

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Als je gegevens naar de database wilt sturen (bijvoorbeeld via een formulier), gebruik je een INSERT-query. Bij PDO doe je dit veilig met prepare() en execute(). Zo voorkom je problemen zoals SQL-injectie. SQL-injectie kan worden gebruikt om te 'hacken' en wordt later in een ander module uitgelegd.

Je gebruikt prepare() om de query voor te bereiden met placeholders (:naam), en daarna geef je met execute() de daadwerkelijke waarden door.

Voorbeeld – voorbereiding op INSERT

Maak een bestand create.php met deze HTML en PHP-code:

<?php
require 'connection.php';

if ($_SERVER['REQUEST_METHOD'] === 'POST') {
  $sql = "INSERT INTO studenten (voornaam, achternaam, woonplaats, email)
          VALUES (:voornaam, :achternaam, :woonplaats, :email)";
  $stmt = $pdo->prepare($sql);
  // Vul hier de juiste execute() aan
}
?>

<form method="post">
  <label>Voornaam: <input type="text" name="voornaam"></label><br>
  <label>Achternaam: <input type="text" name="achternaam"></label><br>
  <label>Woonplaats: <input type="text" name="woonplaats"></label><br>
  <label>E-mail: <input type="email" name="email"></label><br>
  <button type="submit">Toevoegen</button>
</form>

🛠️ Opdracht – student toevoegen via formulier

  1. Maak het bestand create.php aan en zet de code hierboven erin.
  2. Test of het formulier zichtbaar is in je browser.
  3. Vul de ontbrekende code aan: zorg dat de execute() functie de juiste data gebruikt uit het formulier.
  4. Voeg een echo toe na het invoegen (bijv. “Student toegevoegd!”) zodat je weet dat het gelukt is.
  5. Controleer in phpMyAdmin of de student correct is toegevoegd aan de database.

🧠 Reflectie

(zoals altijd: leg uit in eigen woorden!)

📤 Inleveren

4 Studentgegevens bewerken - UPDATE

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Met een UPDATE-query kun je bestaande gegevens in de database aanpassen. Je gebruikt ook hier prepare() en execute() zodat de invoer veilig verwerkt wordt.

Vaak haal je eerst de huidige gegevens op, zodat de gebruiker weet wat hij gaat bewerken. Daarna verwerk je de aangepaste gegevens.

Voorbeeld – basisopzet update.php

Maak een bestand update.php en vul deze code in:

<?php
require 'connection.php';

$id = $_GET['id'] ?? null;

if (!$id) {
  echo "Geen ID opgegeven.";
  exit;
}

$stmt = $pdo->prepare("SELECT * FROM studenten WHERE id = ?");
$stmt->execute([$id]);
$student = $stmt->fetch();

if ($_SERVER['REQUEST_METHOD'] === 'POST') {
  $sql = "UPDATE studenten SET voornaam = :voornaam, achternaam = :achternaam, woonplaats = :woonplaats, email = :email WHERE id = :id";
  $stmt = $pdo->prepare($sql);
  // Vul hier de juiste execute() functie aan
}
?>

<form method="post">
  <label>Voornaam: <input type="text" name="voornaam" value="<?= $student['voornaam'] ?>"></label><br>
  <label>Achternaam: <input type="text" name="achternaam" value="<?= $student['achternaam'] ?>"></label><br>
  <label>Woonplaats: <input type="text" name="woonplaats" value="<?= $student['woonplaats'] ?>"></label><br>
  <label>E-mail: <input type="email" name="email" value="<?= $student['email'] ?>"></label><br>
  <button type="submit">Opslaan</button>
</form>

🛠️ Opdracht – studentgegevens aanpassen

  1. Maak een bestand update.php.
  2. Gebruik de code hierboven. Let op: gebruik een bestaand ID uit je database in de URL (bijv. update.php?id=3).
  3. Test of de juiste gegevens zichtbaar zijn in het formulier.
  4. Vul zelf de execute() regel aan zodat de gegevens uit het formulier worden opgeslagen in de database.
  5. Voeg na het opslaan een echo toe met "Wijziging opgeslagen".
  6. Controleer of de database wordt aangepast.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

5 Student verwijderen

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Met een DELETE-query verwijder je een record uit de database. Omdat deze actie niet teruggedraaid kan worden, wil je dit altijd eerst bevestigen. Ook gebruik je een WHERE clausule om precies aan te geven welk record je bedoelt.

In deze opdracht toon je eerst de naam van de student die je gaat verwijderen, zodat je als gebruiker weet wat je doet. Daarna kun je pas bevestigen en verwijderen.

Voorbeeld – delete.php

<?php
require 'connection.php';

$id = $_GET['id'] ?? null;

if (!$id) {
  echo "Geen ID opgegeven.";
  exit;
}

// TO DO: Haal hier de student op via SELECT zodat je zijn/haar naam kunt tonen
// $student = ...

if ($_SERVER['REQUEST_METHOD'] === 'POST') {
  $stmt = $pdo->prepare("DELETE FROM studenten WHERE id = :id");
  $stmt->execute(['id' => $id]);
  echo "Student verwijderd.";
  exit;
}
?>

<p>Weet je zeker dat je student <strong><?= '... hier de naam' ?></strong> wilt verwijderen?</p>

<form method="post">
  <button type="submit">Ja, verwijder</button>
</form>

<p><a href="read.php">Annuleer</a></p>

🛠️ Opdracht – student verwijderen met naam

  1. Maak een bestand delete.php.
  2. Gebruik de bovenstaande code.
  3. Vul zelf de SELECT-query aan zodat je de gegevens van de student ophaalt op basis van het ID.
  4. Laat de voornaam en achternaam van de student zien in de bevestigingsvraag.
  5. Test de pagina via de URL: delete.php?id=3 (of een ander bestaand ID).

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

6 Studenten zoeken

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Met een WHERE-clausule kun je filteren welke rijen je uit de database haalt. Als je wilt zoeken op een deel van een naam, gebruik je LIKE met het procentteken %.

Bijvoorbeeld: SELECT * FROM studenten WHERE voornaam LIKE :zoek, en dan geef je %zoekwoord% mee aan de placeholder :zoek.

Voorbeeldopzet – zoek.php

Maak een bestand zoek.php met deze opzet:

<form method="get">
  <input type="text" name="zoek" placeholder="Zoek op voornaam">
  <button type="submit">Zoeken</button>
</form>

<?php
require 'connection.php';

$zoekwoord = $_GET['zoek'] ?? '';

if ($zoekwoord) {
  // TO DO: vul de juiste SELECT-query en fetchAll() hier aan
}
?>

🛠️ Opdracht – zoekfunctie bouwen

  1. Maak het bestand zoek.php.
  2. Gebruik de bovenstaande code als startpunt.
  3. Vul zelf de SELECT-query aan met een WHERE voornaam LIKE :zoek clausule.
  4. Voer de query uit met prepare() en execute() – gebruik % wildcards om ook op deelwoorden te zoeken.
  5. Toon de resultaten in een tabel met voornaam, achternaam, woonplaats en e-mail.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

7 Mini-project: CRUD applicatie

🎯 Leerdoelen

Wat is CRUD?

CRUD staat voor Create, Read, Update, Delete – dit zijn de vier basisbewerkingen die je met gegevens in een database kunt uitvoeren:

Een CRUD-applicatie is een programma dat deze vier functies ondersteunt. In webontwikkeling gebruik je vaak formulieren en SQL in combinatie met PHP of andere programmeertalen om deze acties uit te voeren.

💡 Uitleg

Je hebt nu alle onderdelen geleerd om een volledige webapplicatie te maken die met een database werkt. In dit project bouw je een kleine CRUD-app voor studenten waarin je:

🛠️ Opdracht – CRUD-app bouwen

  1. Maak een eigen map of project met minimaal de volgende bestanden:
    • read.php – toont de lijst van studenten
    • create.php – formulier om nieuwe studenten toe te voegen
    • update.php – formulier om bestaande studenten te bewerken
    • delete.php – bevestiging en verwijdering van een student
    • zoek.php – zoekfunctie op voornaam
    • connection.php – je databaseverbinding
  2. Zorg dat je hiervan één web applicatie van en zorg dat je via een menu bar kan navigeren.
  3. Voeg bovenaan read.php een navigatie toe zodat je snel naar de andere pagina’s kunt.
  4. Controleer of je code werkt voor verschillende studenten en test het met minstens 3 zelf ingevoerde records.
  5. Je mag de opmaak aanpassen met CSS als je wilt, maar dat is optioneel.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

8 Toetsvragen: PDO en CRUD

🎯 Leerdoelen

🛠️ Toetsvragen

  1. Wat betekent PDO?
    Antwoord: PHP Data Objects.
    Uitleg: PDO is een uitbreiding van PHP die toegang biedt tot meerdere soorten databases op een uniforme manier.
  2. Waarom gebruik je prepare() in plaats van direct query()?
    Antwoord: Omdat prepare() veiliger is en SQL-injectie voorkomt.
    Uitleg: Met prepared statements worden gebruikersgegevens apart gehouden van de SQL-structuur.
  3. Wat is het doel van een connection.php bestand?
    Antwoord: Om de connectie met de database op één centrale plek te beheren.
    Uitleg: Dit maakt onderhoud makkelijker, vooral bij verhuizing van je project.
  4. Wat doet deze regel code?
    $stmt = $pdo->prepare("DELETE FROM studenten WHERE id = :id");
    Antwoord: Bereidt een DELETE-query voor om één student op basis van ID te verwijderen.
    Uitleg: De :id is een placeholder die je later vult met execute().
  5. Welke fetch-methode gebruik je als je meerdere rijen tegelijk wilt ophalen?
    Antwoord: fetchAll().
    Uitleg: fetchAll() geeft een array van arrays of objecten terug met alle resultaten.
  6. Wat is het verschil tussen $_GET en $_POST?
    Antwoord: $_GET haalt gegevens op uit de URL, $_POST uit een formulier.
    Uitleg: POST gebruik je voor acties die gegevens veranderen, zoals INSERT of UPDATE.
  7. Wat doet deze LIKE-query?
    SELECT * FROM studenten WHERE voornaam LIKE '%em%'
    Antwoord: Zoekt naar studenten waarvan de voornaam ‘em’ bevat, zoals “Emma” of “Emir”.
    Uitleg: Het percentage-teken (%) betekent "maakt niet uit wat ervoor of erna staat".
  8. Waarom is het gevaarlijk om directe invoer van gebruikers in je SQL-query te zetten?
    Antwoord: Dat maakt je kwetsbaar voor SQL-injectie.
    Uitleg: Kwaadwillenden kunnen via invoervelden je database beïnvloeden of uitlezen.
  9. Wat betekent CRUD precies?
    Antwoord: Create, Read, Update, Delete.
    Uitleg: Dit zijn de vier basishandelingen bij dataverwerking in een applicatie.
  10. Wat doet deze regel?
    require 'connection.php';
    Antwoord: Voegt het bestand connection.php in en maakt de databaseconnectie beschikbaar.
    Uitleg: Hierdoor hoef je niet in elk bestand opnieuw de connectie te schrijven.

📤 Inleveren

Gebruik deze vragen om jezelf te testen of als voorbereiding op de kennis-check.

Maak één zelf bedachte vraag over PDO gaat en die hier boven niet staat.

CRUD - Challenge

8 CRUD Challenge – Te laat meldingen

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

In deze challenge bouw je een complete toepassing waarin te laat meldingen van studenten worden bijgehouden. Je gebruikt alles wat je geleerd hebt over forms, PDO, databaseverwerking en CRUD-operaties.

Het eindresultaat is een overzichtspagina met alle meldingen, waarin je nieuwe meldingen kunt toevoegen, bestaande meldingen kunt wijzigen en meldingen kunt verwijderen (met bevestiging).

Voorbeeld

Bekijk het voorbeeld op: stampwerk.nl. Probeer de knop 'Weer eentje te laat' en kijk wat er gebeurt.

De bedoeling is dat je een CRUD gaat maken. Wat is een CRUD? Dat leggen we zo uit. Eerste het voorbeeld, dat kan je vinden op:

https://stampwerk.nl

image.png

Wat is een CRUD?

CRUD staat voor Create, Read, Update en Delete.

image.png

Deze vier functies zijn de basisfuncties die je op een tabel uit de database kan uitvoeren. Stel je hebt een tabel student, je kunt een student toevoegen (Create), je kunt een overzicht krijgen van studenten (Read), je kunt de gegevens van een student aanpassen (Update) en als laatste kun je een student ook weer verwijderen.

De challenge is dat jij een CRUD gaat maken voor te laat meldingen. Maak daarvoor eerst een tabel in de database waarin je te laat meldingen kan registreren.

Als je naar het voorbeeld kijkt dan zie je dat je van een te laat melding de volgende gegevens wilt vastleggen:

🛠️ Stappenplan

Stap 1 – Database maken

Stap 2 – Read: overzicht maken

Stap 3 – Create: melding toevoegen

Stap 4 – Delete: melding verwijderen

Stap 5 – Update

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

📊 Puntentelling

Je moet minimaal 81 van de 100 punten halen om deze opdracht succesvol af te ronden.

Punten Onderdeel
10 Database en tabel: juiste velden, datatypes en primary key zijn aangemaakt.
10 Read: overzichtspagina toont meldingen correct in een tabel.
10 Layout: nette opmaak met CSS (Bootstrap, Tailwind, ...), duidelijke structuur.
20 Create: formulier voegt een nieuwe melding toe, inclusief invoercontrole.
10 Invoercontrole: negatieve of ongeldige invoer wordt opgevangen met een melding.
10 Delete: verwijderen werkt inclusief bevestiging én juiste studentnaam.
20 Update: bestaand record kan worden aangepast via een formulier met ingevulde velden.
10 Codekwaliteit & veiligheid: gebruik van prepare(), execute(), nette bestandsstructuur.