Blok 8 - OOP

Prompt Engineering 4

ToDo advanced oefeningen

Dynamic Prompting

Let AI create prompts

Let AI ask you questions

Voorbeeld advanced Prompting

De Tree of Thought (ToT)-methode

(eenvoudige versie)

Ik wil eenvoudig MVC PHP framework maken. Als voorbeeld maak je een controller, een view en een model. De database die je kan gebruiken is bijgevoegd.
Stap 1: Genereer ten minste drie logische denkstappen die mogelijke richtingen verkennen.
stap 2: Evalueer die denkstappen.

Er worden drie manieren van een aanpak van dit probleem bedacht en elke manier wordt beoordeeld op sterke- en zwakke punten.

<deel van het antwoord weggehaald>

Richting Sterke punten Zwakke punten Beoordeling
A: Kernstructuur Zorgt voor een goed georganiseerde basis en scheidt verantwoordelijkheden netjes. Mogelijk over-engineered voor een eerste voorbeeld; vertraagt de “werkende demo”. Hoog – goed als je het framework later wilt uitbreiden.
B: Voorbeeldgericht Levert snel zichtbare resultaten; handig voor leren of demonstratie. Kan leiden tot spaghetti-architectuur als je niet oplet; framework groeit ad hoc. Midden – goed voor snelle start, minder voor schaalbaarheid.
C: Databasegericht Helpt bij correcte datamodellering; logisch als data centraal staat. Makkelijk om te verzanden in datadetails voordat de flow duidelijk is. Laag-Midden – bruikbaar als datamodellering complex is, anders omslachtig.

PHP 3 - Debuggen

1 Foutafhandeling en Basis Debugging in PHP

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

📌 Soorten fouten in PHP

⚙️ Foutmeldingen tonen of verbergen

<?php
// Toon alle fouten
ini_set("display_errors", 1);
error_reporting(E_ALL);
?>

⚠️ Op een live website wil je foutmeldingen verbergen voor gebruikers. Gebruik dan:

ini_set("display_errors", 0);

🔍 Veelgebruikte foutafhandelingstechnieken

🛠️ Debuggen zonder debugger

🛠️ Opdracht 1 – Debugging oefenen

  1. Maak een PHP-bestand genaamd korting.php met deze functie: 
    <?php
function berekenKorting($prijs, $korting) {
    return $prijs - $prijs * $korting / 100;
}
echo berekenKorting(100); // Fout! Tweede parameter ontbreekt
?>
  2. Voeg foutmeldingen toe via error_reporting() zodat je de waarschuwing ziet.
  3. Gebruik isset() en empty() om de fout af te vangen.
  4. Test wat er gebeurt als je een variabele gebruikt die niet bestaat.
  5. Gebruik var_dump() en echo om te zien wat je fout doet.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

2 Bestanden en Loggen

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

📁 Waarom bestanden gebruiken?

Bestanden kunnen handig zijn voor eenvoudige opslag zoals instellingen, bezoekerslogs of tijdelijke data. In kleine projecten is dit vaak eenvoudiger dan een database.

📄 Bestandsfuncties in PHP

🗒️ Loggen: fouten en gebeurtenissen bijhouden

Een logbestand houdt bij wat er gebeurt in een script. Bijvoorbeeld foutmeldingen of bezoekersactiviteit.

Voorbeeld – logregel opslaan:

<?php
$melding = "[" . date("Y-m-d H:i:s") . "] Foutmelding\n";
file_put_contents("error.log", $melding, FILE_APPEND);
?>

FILE_APPEND zorgt dat de nieuwe regel onderaan toegevoegd wordt in plaats van het bestand te overschrijven.

🛠️ Opdracht 1 – bezoekersteller.php

  1. Maak een nieuw bestand bezoekersteller.php.
  2. Laat het script een teller bijhouden in teller.txt:
    • Bestaat het bestand nog niet? Begin bij 1.
    • Zo niet? Lees het getal in, verhoog met 1, en schrijf het terug.
  3. Toon het aantal bezoeken op het scherm.

🛠️ Opdracht 2 – gastenboek.php (uitbreiding)

  1. Maak een script waarin een gebruiker een bericht kan achterlaten via een formulier.
  2. Sla elk bericht op in gastenboek.txt met datum/tijd.
  3. Toon de laatste 5 berichten boven het formulier.
  4. Gebruik htmlspecialchars() om invoer veilig weer te geven.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

3 Geavanceerde Functies, Abstractie en Modulaire Code

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🔁 Waarom functies gebruiken?

🎩 Abstractie: de details verbergen

Een functie kan iets ingewikkelds doen, zonder dat je telkens opnieuw de details hoeft te schrijven.

function berekenKorting($bedrag, $percentage) {
    return $bedrag - ($bedrag * $percentage / 100);
}
echo berekenKorting(100, 10); // → 90

Je hoeft niet telkens opnieuw de hele berekening te typen. De functie “verbergt” die logica.

📦 Variable scope (bereik van een variabele)

$x = 5;

function testScope() {
    $x = 10;
    echo $x; // Toont 10, NIET 5
}
testScope();
echo $x; // Toont nog steeds 5

🧩 Modulaire code met include()

Je kunt functies in een apart bestand zetten, bijvoorbeeld utils.php, en die inladen in andere bestanden.

// Bestand: utils.php
function toonWelkomstbericht($naam) {
    echo "<p>Welkom, $naam!</p>";
}
// Bestand: index.php
include("utils.php");
toonWelkomstbericht("Ali");

Je kunt ook meerdere functies in één bestand zetten, zoals:

🛠️ Opdracht – utils.php gebruiken

  1. Maak een nieuw bestand utils.php en schrijf daarin minstens 3 functies:
    • formatteerBedrag($bedrag) → toont bijv. "€ 12,50"
    • valideerInvoer($waarde) → controleert of de waarde niet leeg is
    • toonWelkomstbericht($naam) → toont HTML met de naam
  2. Maak een ander bestand test_utils.php waarin je include("utils.php") gebruikt en de functies test.
  3. Gebruik echo, print_r() en var_dump() om het resultaat van de functies te tonen.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

4 Form Validatie en Beveiliging

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

📨 Waarom valideren?

Gebruikers maken fouten. Hackers doen het expres. Daarom controleer je altijd of een formulier goed is ingevuld voordat je ermee werkt.

🔐 Veelvoorkomende gevaren

🧰 Handige functies voor validatie

<?php
if ($_SERVER["REQUEST_METHOD"] === "POST") {
    $naam = trim($_POST["naam"]);
    if (empty($naam)) {
        echo "Vul je naam in.";
    } else {
        echo "Welkom, " . htmlspecialchars($naam);
    }
}
?>

📋 Simpel formulier

<form method="post">
  <input type="text" name="naam" placeholder="Je naam">
  <input type="submit" value="Verstuur">
</form>

🛠️ Opdracht 1 – formulier_validatie.php

  1. Maak een PHP-bestand met een formulier waarin je de gebruiker vraagt om:
    • Naam
    • Leeftijd
    • Bericht
  2. Controleer of alle velden zijn ingevuld. Toon een foutmelding als iets ontbreekt.
  3. Gebruik htmlspecialchars() om het bericht veilig weer te geven.
  4. Gebruik is_numeric() om te controleren of de leeftijd een getal is.

Extra (optioneel)

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

5 Superglobals en Associatieve Arrays

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🌍 Wat zijn superglobals?

Superglobals zijn ingebouwde variabelen in PHP die overal beschikbaar zijn. Je gebruikt ze bijvoorbeeld om gegevens uit een formulier op te halen.

🔑 Associatieve arrays

Een associatieve array is een array met 'sleutels' in plaats van indexnummers:

$persoon = [
    "naam" => "Ali",
    "leeftijd" => 19,
    "email" => "ali@example.com"
];
echo $persoon["naam"]; // Toont: Ali

Formulieren leveren ook associatieve arrays op via $_POST:

echo $_POST["naam"];

🛠️ Opdracht 1 – formulier_superglobals.php

  1. Maak een formulier met de volgende velden:
    • Naam
    • E-mail
    • Bericht
  2. Verwerk de invoer met $_POST en sla de gegevens op in een associatieve array: 
    $data = [
  "naam" => $_POST["naam"],
  "email" => $_POST["email"],
  "bericht" => $_POST["bericht"]
];
  3. Toon de waarden netjes op het scherm met htmlspecialchars().
  4. Gebruik eventueel print_r($data) om de hele array te tonen voor debugging.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

6 Sessies en Cookies

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🧠 Wat is een sessie?

Een sessie is een manier om informatie te onthouden zolang een gebruiker actief is op de website. Bijvoorbeeld: je logt in en blijft ingelogd op alle pagina’s.

Een sessie start je met:

<?php
session_start();
$_SESSION["naam"] = "Ali";
echo $_SESSION["naam"];
?>

Je kunt sessiegegevens gebruiken zolang de browser open is (of tot je ze verwijdert met session_destroy()).

🍪 Wat is een cookie?

// Cookie instellen
setcookie("taal", "NL", time() + 3600); // 1 uur geldig

// Cookie uitlezen
echo $_COOKIE["taal"];

📌 Verschillen tussen sessies en cookies

Kenmerk Sessie Cookie
Opslaglocatie Server Browser van gebruiker
Levensduur Tijdelijk (tot de browser sluit of je het wist) In te stellen (bijv. 1 uur, 30 dagen)
Toepassing Ingelogde gebruiker, winkelmandje Voorkeuren, laatst bezochte pagina

🛠️ Opdracht 1 – sessie_en_cookie.php

  1. Maak een pagina waar de gebruiker zijn naam kan invoeren via een formulier.
  2. Na verzenden:
    • Sla de naam op in een sessie én in een cookie (1 uur).
    • Toon op de pagina: “Welkom terug, [naam]!” als de gebruiker opnieuw langskomt.
  3. Laat ook zien wat er gebeurt als de gebruiker het formulier overslaat.
  4. Gebruik session_start() bovenaan het script.

Extra (optioneel)

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

7 State en Bestandgebaseerde 'Database'

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🧠 Wat is ‘state’?

Een webpagina ‘vergeet’ wat er net gebeurd is zodra je hem ververst. Daarom moet je zelf bijhouden wat de toestand (state) is van je applicatie.

Je kunt dat doen met sessies, cookies of door gegevens op te slaan in een bestand of database.

📁 Bestanden als ‘mini-database’

In plaats van een echte database zoals MySQL, kun je voor simpele toepassingen gegevens bewaren in een tekstbestand.

Bijvoorbeeld: als iemand een bericht achterlaat in een formulier, voeg je dat toe aan data.txt.

📝 Structuur

// Voeg toe aan tekstbestand
$bericht = htmlspecialchars($_POST["bericht"]);
file_put_contents("data.txt", $bericht . "\n", FILE_APPEND);

// Lees het bestand
$inhoud = file("data.txt");
foreach ($inhoud as $regel) {
    echo "<p>" . trim($regel) . "</p>";
}

🛠️ Opdracht 1 – gastenboek_met_bestand.php

  1. Maak een formulier waarin iemand een naam en een bericht kan achterlaten.
  2. Als de gebruiker op "Verstuur" klikt:
    • Sla het bericht op in een bestand gastenboek.txt.
    • Voeg ook datum/tijd toe met date().
  3. Toon de laatste 5 berichten onder het formulier.
  4. Zorg dat de HTML veilig blijft via htmlspecialchars().

Extra (optioneel)

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

8 Inleiding tot PHP Include-logica en Templatebestanden

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

🧱 Waarom opdelen in componenten?

Als je meerdere pagina’s hebt met dezelfde header of footer, is het onhandig om die steeds te kopiëren. Daarom gebruik je include() of require() om ze in te laden.

<?php include 'header.php'; ?>

<h1>Welkom op de homepage</h1>

<?php include 'footer.php'; ?>

🔁 Verschil tussen include en require

📄 Voorbeeldstructuur

🛠️ Opdracht 1 – templatestructuur

  1. Maak drie bestanden:
    • header.php: bevat een <header> met de titel van je site en een eenvoudige navigatie (bijv. naar home en contact).
    • footer.php: bevat een <footer> met een copyrightregel.
    • index.php: bevat de pagina-inhoud en gebruikt include() om de header en footer in te laden.
  2. Zorg dat alles er netjes uitziet (je mag CSS toevoegen).
  3. Test wat er gebeurt als je include("footer.php") verandert in require("footer.php") en het bestand bestaat niet.

🧠 Reflectie

📤 Inleveren

9 Validatie en Veiligheid bij Formulieren

🎯 Leerdoelen

💡 Uitleg

Waarom valideren?

Gebruikers kunnen fouten maken (of expres verkeerde dingen invullen). Als je invoer niet controleert, kan dat leiden tot bugs of zelfs beveiligingsproblemen.

Soorten validatie

Veiligheid: wat kan er misgaan?

Voorbeeld inputcontrole

<?php
$naam = "";
$fout = "";

if ($_SERVER["REQUEST_METHOD"] == "POST") {
  if (empty($_POST["naam"])) {
    $fout = "Naam is verplicht!";
  } else {
    $naam = htmlspecialchars($_POST["naam"]);
  }
}
?>

<form method="post">
  Naam: <input type="text" name="naam">
  <input type="submit" value="Verstuur">
</form>

<?php
if ($fout) {
  echo "<p style='color:red;'>$fout</p>";
} else if ($naam) {
  echo "<p>Welkom $naam</p>";
}
?>

🛠️ Opdracht 1 – formuliercontrole

  1. Maak een formulier met de volgende velden:
    • Naam (verplicht)
    • Email (verplicht, geldig e-mailadres)
    • Bericht (optioneel, max. 200 tekens)
  2. Controleer de invoer met PHP:
    • Laat foutmeldingen zien als iets ontbreekt of fout is.
    • Gebruik filter_var() om het e-mailadres te controleren.
    • Gebruik htmlspecialchars() om veilige output te tonen.
  3. Toon een nette samenvatting van de ingevulde gegevens als alles goed is.

Extra (optioneel)

🧠 Reflectie

📤 Inleveren