Introductie AI

IntroIntroductie

In deze les leren we wat AI is en we gaan kijken naar het verschil van programmeren met en zonder AI.

We kijken naar de kracht van AI maar ook naar de tekortkomingen.

We gaan de volgende dingen leren:

1. Wart is AI?
2. Wat zijn de AI toepassingen?
3. AI versus klasieke ('gewone') code. Wa tis het verschil?
4. Voordelen van AI
5. Nadelen van AI
6. Hoe kan je AI slim gebruiken
7. Prompt Engineering (intro)

Les 1, wat is AI?

Bekijk deze video:

https://www.youtube.com/watch?v=QJE_ycgR8E8

Opdracht 1

Vat in één tot drie zinnen samen wat de kernboodschap van dit filmpje is.

Inleveren

1. Maak de samenvatting in een text document en vul deze in. Lever een TXT document in.

Les 2, AI toepassingen

AI is veel meer dan alleen ChatGPT. In deze video wordt uitgelegd waarvoor AI kan worden gebruikt.

Bekijk deze video:

https://www.youtube.com/watch?v=stw2upLHCuI

Theorie

AI-toepassingen per taaktype

Hieronder staan concrete voorbeelden van hoe kunstmatige intelligentie (AI) wordt toegepast in verschillende soorten taken

• Wat is het?: Het toewijzen van gegevens aan een bepaalde categorie.

• Voorbeeld: Een e-mailsysteem dat automatisch bepaalt of een e-mail spam is of geen spam, op basis van de inhoud, afzender en gebruikte woorden.

• Wat is het?: Het ontdekken van patronen of combinaties van items die vaak samen voorkomen.

• Voorbeeld: Een webshop gebruikt AI om te ontdekken dat klanten die een laptop kopen ook vaak een laptophoes kopen. Op basis daarvan worden aanbevelingen gedaan: "Andere klanten kochten ook...".

• Wat is het?: Het vinden van de beste oplossing uit veel mogelijkheden, vaak onder bepaalde voorwaarden.

• Voorbeeld: Een AI-systeem voor routeplanning bepaalt de snelste bezorgroutes voor een pakketdienst, rekening houdend met afstand, verkeer en bezorgtijd.

• Wat is het?: Het voorspellen van toekomstige waarden of gebeurtenissen op basis van eerdere gegevens.

• Voorbeeld: Een bakker gebruikt AI om op basis van eerdere verkoopdata te voorspellen hoeveel brood er de komende week nodig is.

• Wat is het?: Het genereren van nieuwe inhoud of ideeën met behulp van AI.

• Voorbeeld: Een AI-systeem zoals ChatGPT of DALL·E kan een gedicht schrijven of een afbeelding maken op basis van een beschrijving, bijvoorbeeld: "Een robot die schildert in een zonnebloemenveld".

Opdracht2Opdracht

Bepaal van elk van de voorbeelden bij welk type AI-toep[assing (creatie, assiociatie, optimalisatie, voorpellen, creatie) dit hoort.

1. Netflix geeft je aanbevelingen voor films op basis van wat je eerder hebt gekeken.

2. Een game bepaalt of je gedrag verdacht is en je mogelijk aan het valsspelen bent.

3. Een routeplanner voor je fietsrit kiest de route met de minste verkeerslichten.

4. TikTok voorspelt welke video je het langst gaat kijken en laat die eerder zien.

5. Een AI-programma maakt een unieke profielfoto in cartoonstijl van jou.
   

Inleveren

1. Neem de punten over in een text document en vul deze in. Lever een TXT document in.

Les 3, AI en 'gewone' computer code.

Wat is het verschil tussen 'gewone' code en AI-code?

Gewone code (klassieke algoritmes) is gebaseerd op vaste instructies: als je A invoert, gebeurt altijd B. Dit maakt het voorspelbaar en betrouwbaar. Denk aan een rekenmachine of een robotarm in een fabriek die elke minuut exact dezelfde beweging maakt. De computer voert precies uit wat je hebt geprogrammeerd.

AI-code werkt anders. Die is getraind op heel veel voorbeelden (zoals tekst, beelden of data) en leert daarvan zelf patronen te herkennen. Dat lijkt een beetje op hoe onze hersenen leren. AI is vaak minder voorspelbaar, omdat het zelf beslissingen neemt op basis van wat het geleerd heeft. Hierdoor kan het ook fouten maken, zeker als het iets nog niet eerder gezien heeft. ChatGPT is bijvoorbeeld een AI die voorspelt welk woord het beste past, op basis van miljarden voorbeelden.

Opdracht

Opdracht: AI-code of klassieke code? Lees de eigenschappen hieronder. Bepaal of het hoort bij klassieke code of bij AI-code. Zet er een kruisje bij:

Eigenschap	Klassieke code	AI-code	Geen van beiden
Voert altijd precies dezelfde handeling uit
Kan leren van voorbeelden
Maakt soms fouten bij onbekende situaties
Is goed in rekenen en logica
Kan patronen herkennen
Is 100% voorspelbaar
Kan nieuwe dingen maken (zoals een tekening)
Kan adviseren of je in Bitcoin moet stappen of moet verkopen
Zal altijd goed advies geven voor de aankoop/verkoop van Bitcoin
Kan jouw foto veranderen en jou in een hele vreemde situatie zetten

Inleveren

1. Neem de tabel over in een Word document en vul deze in. Lever een PDF document in.

Les 4, voordelen van AI

Voordelen van AI

AI heeft een aantal sterke kanten die het nuttig maken in allerlei toepassingen:

• AI kan grote hoeveelheden data analyseren en daarin snel patronen ontdekken die mensen zouden missen.

• AI werkt 24/7, zonder pauzes of vermoeidheid.

• AI kan gepersonaliseerde aanbevelingen geven, bijvoorbeeld op YouTube of Spotify.

• AI helpt bij medische diagnoses, doordat het patronen in röntgenfoto’s of scans herkent.

• AI automatiseert saaie of gevaarlijke taken, zoals kwaliteitscontrole in fabrieken of het inspecteren van pijpleidingen met drones.

Opdracht

Hieronder zie je een aantal situaties. Geef per situatie aan of AI hier een voordeel zou kunnen bieden, en leg uit waarom.

1. Een docent moet elke week 200 toetsresultaten controleren op fouten.

2. Een leerling zoekt elke dag naar nieuwe muziek die past bij zijn smaak.

3. Een ziekenhuis wil sneller afwijkingen op longfoto’s opsporen.

4. Een bedrijf wil weten welke producten waarschijnlijk snel uitverkocht raken.

5. Een bakker wil weten hoeveel broden hij volgende week moet bakken.

Inleveren

1. Neem de punten over in een text document en vul deze in. Lever een TXT document in.

Les 55, nadelen van AI

Nadelen van AI

Hoewel AI veel voordelen heeft, zijn er ook belangrijke nadelen en aandachtspunten:

• AI kan fouten maken als het situaties tegenkomt die het niet kent of niet goed begrijpt.

• AI is afhankelijk van data — als de data onvolledig of bevooroordeeld is, kan het systeem verkeerde beslissingen nemen.

• AI is vaak een ‘black box’ — het is soms moeilijk te begrijpen waarom een AI iets doet of beslist.

• AI kan banen vervangen, vooral bij repetitieve taken, wat zorgt voor zorgen over werkgelegenheid.

• AI heeft geen ethiek of gevoel — het kan geen morele afwegingen maken zoals mensen dat doen.

• AI kan misbruikt worden — bijvoorbeeld voor deepfakes, spam of het beïnvloeden van meningen via sociale media.

Opdracht: Waar is AI een risico of nadeel?

Bekijk de onderstaande situaties. Geef per situatie aan of je denkt dat AI hier een risico of nadeel kan zijn, en leg kort uit waarom.

1. Een AI-systeem beoordeelt sollicitaties automatisch en kiest wie wordt uitgenodigd.

2. Een AI-chatbot geeft medisch advies zonder dat een arts meekijkt.

3. Een zelfrijdende auto moet een noodbeslissing nemen in het verkeer.

4. Een bedrijf gebruikt AI om te controleren hoeveel pauze werknemers nemen.

5. Een leerling gebruikt AI om al zijn schoolopdrachten te laten schrijven.

Inleveren

1. Neem de punten over in een text document en vul deze in. Lever een TXT document in.

Les 66, slim gebruik van AI

Hoe benut je de voordelen en vermijd je de nadelen?

AI is een krachtig hulpmiddel, maar het is belangrijk dat je er bewust en slim mee omgaat. Dat betekent: weten wanneer je AI goed kunt inzetten, en ook herkennen wanneer het beter is om zelf na te denken of iets te controleren.

✔ Zo benut je de voordelen van AI:

• Gebruik AI als assistent, niet als vervanger van je eigen denkwerk.

• Laat AI je helpen bij brainstormen, schrijven of samenvatten — maar controleer altijd de output.

• Gebruik AI om saaie of repetitieve taken te versnellen, zoals opmaak of vertalingen.

• Combineer AI-output met je eigen kennis en creativiteit, zodat het persoonlijk blijft.

✘ Zo vermijd je de nadelen van AI:

• Geloof niet alles wat AI zegt — controleer feiten en cijfers.

• Gebruik AI niet voor belangrijke beslissingen zonder menselijk toezicht.

• Denk na over privacy en veiligheid — deel geen persoonlijke gegevens.

• Gebruik AI niet om te spieken of werk van anderen als je eigen werk in te leveren

• Weet wanneer je AI niet moet gebruiken: Soms is menselijk oordeel belangrijker, bijvoorbeeld bij gevoelige onderwerpen of ethische keuzes.

Opdracht: Slim of niet slim gebruik van AI?

Lees de onderstaande situaties. Geef per situatie aan of dit slim gebruik van AI is of juist onverstandig, en leg uit waarom.

1. Een leerling vraagt ChatGPT om 5 ideeën voor een spreekbeurt en kiest daarna zelf het beste idee.

2. Iemand plakt een volledige schoolopdracht in ChatGPT en levert het antwoord in zonder iets aan te passen.

3. Een student laat AI een samenvatting maken van een moeilijke tekst en controleert die daarna met de originele tekst erbij.

4. Iemand vraagt aan een AI wat de beste medicijnen zijn voor zijn klachten, zonder met een arts te praten.

5. Een leerling gebruikt AI om zijn code te verbeteren, maar probeert eerst zelf te begrijpen wat het doet.

Inleveren

1. Neem de punten over in een text document en vul deze in. Lever een TXT document in.

7, Prompt engineering

Prompt engineering is het slim en bewust formuleren van opdrachten of vragen (prompts) voor een AI-systeem zoals ChatGPT, zodat je een zo goed mogelijk en bruikbaar antwoord krijgt.

Als jij aan een mede student vraagt of hij je met de vorige opdracht kan helpen, dan weet hij waarschijnlijk waar je het voer hebt. Een AI zoals ChatGPT weet dat niet. Omdat CHatGPT de context niet weet.

De contect is alles om een vraag heen.

Voorbeeld

"Maak een quiz."

Deze opdracht is vaag. De AI weet niet:

• Over welk onderwerp?

• Voor welke doelgroep?

• Hoeveel vragen?

• Meerkeuze of open vragen?

Voorbeeld met goede prompt engineering:

"Maak een quiz van 5 meerkeuzevragen voor leerlingen van 14 jaar over het onderwerp 'kunstmatige intelligentie'. Geef bij elke vraag vier antwoordopties en geef aan welk antwoord het juiste is."

Deze prompt:

• geeft context (leeftijd, onderwerp)

• is duidelijk (5 vragen, meerkeuze)

• is doelgericht (quiz maken)

• bevat extra details (aantal opties en juiste antwoord)

We gaan hier in de mdule prompt engineering verder mee werken, maar we gaan nu vast een oefening doen.

Opdracht, maak een prompt

Maak één prompt waarin je je AI vraagt een PHP programma dat zoveel mogelijk lijkt op:

Je hoeft geen database te maken, je hoeft alleen front-end code te maken.

Maak dit met één prompt en wees zo compleet mogelijk.

Inleveren

1. De door jouw gemaakte prompt
2. Het resultaat in code